همه چیز درباره رژیم غذایی فشار خون بالا

فشار خون بالا همچنان یکی از مهم ترین علل مرگ و میر زودرس در سراسر جهان است فشار خون بالا بر پیامدهای قلبی عروقی و کلیوی تأثیر منفی می گذارد پرفشاری خون ناشی از تعاملات پیچیده بین عوامل ژنتیکی و محیطی است شواهد نشان می دهد مواد مغذی مانند سدیم و پتاسیم، و الگوهای غذایی مختلف مانند رژیم غذایی برای توقف فشار خون  یعنی رژیم (DASH) مستقیماً با کاهش فشار خون ارتباط دارنند در ادامه مقاله به توضیح علت فشارخون بالا ، انواع پرفشاری خون و همچنین رژیم غذایی فشار خون بالا می پردازیم.

علت فشار خون بالا

فشار خون تابعی از برون ده قلبی ضرب در مقاومت محیطی می باشد ( مقاومت عروق خونی به جریان خون) بنابراین قطر رگ خونی به طور قابل توجهی بر جریان خون تاثیر دارد و زمانی که قطر رگ خونی کاهش می یابد، مقاومت و فشار خون افزایش می یابد و بالعکس با افزایش قطر عروق ، مقاومت و فشار خون کاهش می یابد هم چنین  سیستم های زیادی کنترل هومئوستاتیک فشار خون را حفظ می کنند.

پرفشاری خون انواعی دارد:

• پرفشاری خون اولیه
• پره هایپرتنشن
• پرفشاری خون ثانویه

عوارض فشارخون بالا

عوارض فشار خون بالا

فشار خون بالا می تواند بر بسیاری از ارگان ها و اندام های بدن تاثیر منفی بگذارد و باعث عوارضی مثل:

• بزرگ شدن قلب
• علائم ایسکمی در الکتروکاردیوگرافی یا کشیدگی بطن چپ ( تغییر شکل بطن چپ)
• انفارکتوس میوکارد
• نارسایی قلبی
• اختلال عملکرد کلیه
• عارضه عروق مغزی
• ترشحات و خونریزی های شبکیه
• ادم پاپیل
• آسیب اندام های انتهایی

معیارهای تشخیصی و غربالگری فشار خون

داشتن رژیم غذایی فشار خون بالا اهمیت زیادی دارد چراکه یکی از معیارهای تشخیصی فشار خون بالا ارزیابی های تغذیه ای می باشد که شامل ارزیابی فرد در حوزه های خاص زیر است :

• دریافت های غذایی و تغذیه ای
• نوع رژیم دریافتی
• دانش، نگرش، باورها و رفتار فرد
• فعالیت بدنی
• عملکرد و اطلاعات بیوشیمیایی

فشار خون سیستولیک کمتر از 120 میلیمتر جیوه  و فشار خون دیاستولیک کمتر از 80میلیمتر جیوه در محدوده نرمال قرار دارد و افرادی که فشار خون سیستولیک بین120 تا 129 میلیمتر جیوه و فشار خون دیاستولیک بالای 80 میلیمتر جیوه باشد ، فشارخونشان افزایش پیدا کرده است.

در مرحله اول پرفشاری خون ، فشارخون سیستولیک بین 130 تا 139 میلیمتر جیوه  و فشار خون دیاستولیک بین 80 تا 89 میلیمتر جیوه  می باشد .

مرحله دوم پر فشاری خون سیستولیک بیشتر از 139 میلیمتر جیوه  و فشار خون دیاستولیک بیشتر از 90 میلیمتر جیوه می باشد.

درمان های فشارخون بالا

مدیریت فشار خون بالا

هدف مدیریت پر فشاری خون و رعایت رژیم غذایی فشار خون بالا، کاهش بیماری زایی و مرگ و میر ناشی از سکته می باشد تیم درمانی جهت مدیریت فشار خون اهدافی را دنبال می کند شامل ارزیابی مبتلایان به پرفشاری خون از لحاظ :

1. شناسایی علل احتمالی
2. ارزیابی وجود یا عدم وجود بیماری در ارگان های هدف
3. شناسایی سایر عوامل خطر و آسیب ارگان هدف

این موارد اولویت درمان را تعیین می کنند ، اصلاح سبک زندگی ، درمان قطعی در برخی موارد و درمان کمکی در تمام بیماران مبتلا به پرفشاری خون می باشد.

درمان فشارخون بالا

نقش تغذیه در درمان فشار خون بالا

در طی رژیم درمانی برای کنترل فشار خون بالا باید با استفاده از داده های حاصل از یک ارزیابی دقیق تغذیه ای انجام شود این داده ها شامل :

• بررسی تاریخچه وزن فرد
• فعالیت فیزیکی او (دراوقات فراغت)
• ارزیابی میزان دریافت سدیم
• ارزیابی میزان مصرف الکل
• نوع چربی دریافتی (اسید های چرب تک اشباع (MUFA) در مقابل اسیدهای چرب غیر اشباع (SFA))
• و سایر الگوهای رژیمی ( نظیر دریافت میوه ها ، سبزی ها ، محصولات لبنی کم چرب )

توجه به رژیم غذایی فرد و همچنین بررسی تاریخچه پزشکی فرد نیز از اهمیت زیادی برخوردار است لذا داشتن رژیم غذایی فشار خون بالا یا رژیم DASH می تواند بسیار کمک کننده باشد.

رژیم غذایی فشارخون بالا

الگوهای غذایی که بر مصرف بیشتر میوه و سبزی ها تاکید دارنند مانند رژیم غذایی (DASH) در درمان و کاهش فشارخون بالا بسیار کمک کننده هستنند.

رژیم غذایی (DASH) برای محافظت افراد در مقابل فشار خون بالا و کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی می باشد از آنجایی که رژیم غذایی ، نقش مهمی در کنترل فشار خون بالا دارد، رژیم غذایی فشار خون بالا و یا رژیم (DASH) طراحی شد مهمترین ویژگی رژیم DASH این است که باعث تغییر سبک زندگی و اتخاذ یک روش سالم برای تغذیه فرد می شود، علاوه بر این، بیماران در این رژیم به ترک سیگار، پرهیز از الکل، و انجام برخی فعالیت های بدنی به طور منظم تشویق می شوند. اجرای رژیم DASH باید تحت هدایت یک تیم مراقبت های بهداشتی حرفه ای شامل متخصص تغذیه ، پزشک و… انجام شود ، استفاده از این رژیم نتایج مطلوبی را برای بیماران به همراه دارد.

رژیم غذایی فشارخون بالا

ویژگی های رژیم غذایی DASH

اولین و مهم ترین نکته برای کاهش پرفشاری خون محدود کردن نمک (کاهش سدیم در رژیم غذایی به حدود 1500 میلی گرم در روز) در رژیم غذایی فشار خون بالا می باشد، همچنین برای طعم دار کردن غذا ،می توان از جایگزین های نمک استفاده کرد از جمله این جایگزین ها : فلفل ، زردچوبه ، زعفران ، آویشن ، سماق و…….می باشد.

رژیم غذاییDASH  به عنوان خط اول درمان دارویی همراه با اصلاح سبک زندگی در درمان پرفشاری خون مورد حمایت قرار گرفته است ، در رژیم غذایی فشار خون بالا  همچنین توجه به نوع پخت غذا اهمیت بالایی دارد بهترین نوع طبخ غذا کبابی ، آبپز و یا بخارپز کردن غذا می باشد.

ویژگی های رژیم غذایی کاهش فشارخون  و یا رژیم DASH

• رژیم غذایی فشار خون بالا سرشار از سرشار از میوه و سبزیجات می باشد و به مصرف مواد غذایی تازه و کم فراوری شده تاکید دارد از جمله سبزیجات مفید در این رژیم می توان به سبزیجات برگ سبز: کلم پیچ، کلم بروکلی، اسفناج، خردل و میوه هایی با شاخص گلیسمی پایین(سیب،کیوی و..) اشاره کرد.
• گروه نان و غلات در رژیم فشار خون بالا ، باید از نوع سبوس دار باشد و از مصرف نان های غیر سبوس باید خودداری شود توصیه به مصرف غلات کامل: گندم ، ارزن، جو و همچنین حبوبات (مانند خوراک لوبیا ) در این رژیم به حبوبات توجه ویژه می شود زیرا حبوبات سرشار از فیبر هستند و می توانند در کنترل علائم بیماری فشارخون بالا بسیار کمک کننده باشند.
• رژیم غذایی DASH توجه به تغذیه مناسب برای فشار خون بالا دارد و توصیه به مصرف بیشتر پروتئین های گیاهی مانند حبوبات، محصولات سویا، آجیل و دانه ها می کند پروتئین حیوانی در رژیم غذایی کاهش فشار خون بالا عمدتاً باید از گوشت بدون چربی، لبنیات کم چرب، تخم مرغ و ماهی تشکیل شود ،گوشت های فرآوری شده (مانند سوسیس و کالباس) در رژیم غذایی کاهش فشار خون بالا توصیه نمی شود زیرا تحقیقات نشان داده است این گوشت ها باعث افزایش فشار خون می شوند و همچنین حاوی مواد سرطان زا هستند.

 پروتئین ها در رژیم غذایی فشارخون بالا

• گروه شیر و لبنیات در این رژیم بسیار اهمیت دارد در طول روز توصیه به مصرف محصولات لبنی کم چرب می شود .
• از مدت ها پیش تصور عموم این بود که چربی ها علت اصلی ایجاد بسیاری از بیماری های مزمن هستنند ولی، امروزه تحقیقات خلاف این موضوع را نشان داده است .

امروزه چربی ها به عنوان چربی های خوب و چربی های بد طبقه بندی می شوند ، چربی های خوب از التهاب جلوگیری می کنند، اسیدهای چرب ضروری را تامین می کنند و سلامت کلی  بدن را ارتقا می بخشند، همچنین تحقیقات نشان داده است  در صورت مصرف متعادل چربی ها ، HDL (چربی خوب) افزایش و LDL( چربی بد) کاهش می یابد .

برخی از منابع چربی های خوب که در رژیم غذایی کاهش فشار خون و یا رژیم DASH گنجانده شده عبارت است از:

• روغن زیتون
• کلزا
• کانولا
• آووکادو
• آجیل
• دانه شاهدانه
• بذر کتان
• ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3

چربی‌های بد، مانند مارگارین، شورتن‌های گیاهی(vegetable shortenings)، روغن‌های گیاهی که تا حدی هیدروژنه شده اند، باعث افزایش ذرات کوچک LDL می‌شوند که خود باعث آتروژنز می‌شود حتما توجه داشته باشید چربی ها منبع انرژی بسیار متراکم هستند و بنابراین باید در حد اعتدال مصرف شوند.

چربی ها در رژیم غذایی فشارخون بالا

• در رژیم غذایی کاهش فشار خون باید از مصرف سس ، کله پاچه ، مواد غذایی فراوری شده مثل سوسیس و کالباس و مواد غذایی چرب و فست فود و سرخ شده پرهیز شود.
• یکی دیگر از ویژگی های رژیم غذایی فشار خون بالا توجه به مصرف زیادمایعات در طول روز است ، توصیه به مصرف 8 تا 10 لیوان مایعات در طول روز می شود.
• به طور جد از مصرف دخانیات و الکل در رژیم غذایی فشار خون بالا باید پرهیز شود.

حال که با کلیات رژیم غذایی DASH یا رژیم غذایی کاهش فشار خون آشنا شدیم به طور دقیق تر به بررسی آن می پردازیم.

ریزمغذی ها در رژیم غذایی فشار خون بالا

رژیم DASH همچنین در مورد گنجاندن برخی از غذاهای غنی از پتاسیم، کلسیم و منیزیم صحبت می کند، زیرا این مواد از اختلال عملکرد اندوتلیال عروق جلوگیری می کند همچنین باعث آرامش اندوتلیال و عضلات صاف می شود لذا در رژیم غذایی فشار خون بالا باید از این موادمغذی استفاده کرد ، برخی از غذاهای غنی از پتاسیم عبارت است از:

• موز
• پرتقال
• اسفناج (نرگسی اسفناج)

محصولات لبنی و سبزیجات برگ سبز سرشار از کلسیم  هستنند ، منیزیم در انواع غلات کامل، سبزیجات برگ دار، آجیل و دانه ها وجود دارد.

مکمل یاری در رژیم غذایی فشار خون بالا

مصرف مکمل های زیر در پرفشاری خون می تواند کمک کننده باشد:

• مکمل یاری با پتاسیم
• مکمل یاری با منیزم
• ویتامین دی
• کلسیم
• ویتامین ب ۳
• اسید فولیک
• کوآنزیم Q10

آیا رژیم DASH فقط برای درمان فشار خون بالا توصیه می شود؟

• چندین مطالعه نشان داده که رژیم DASHیا رژیم غذایی فشار خون بالا به کاهش سطح گلوکز خون، تری گلیسیرید، LDL کلسترول و مقاومت به انسولین کمک می کند همین موضوع رژیم DASH را به یک مکمل ضروری برای درمان دارویی در سندرم های متابولیک تبدیل می کند.
• رژیم غذایی فشار خون بالا همچنین یک ابزار موفق برای کاهش وزن و مدیریت آن بوده است .
• در برخی از جمعیت ها، پیروی از رژیم غذایی DASH پیشرفت های قابل توجهی را در کنترل دیابت نوع 2 نشان داده برای اطلاعات بیشتر رژیم غذایی دیابتی را مطالعه فرمائید.
• رژیم غذایی DASH همچنین کاهش بروز سرطان کولورکتال را به ویژه در جمعیت سفیدپوست نشان داده است.
• همچنین ثابت شده است که رژیم DASH تا حدودی در بیماری مزمن کبد، بیماری دیورتیکولی و بیماری سلیاک مفید است، برای دریافت اطلاعات دقیق تر مقاله رژیم غذایی کبد چرب را مطالعه کنید.
• رژیم DASH همچنین در مطالعات متعدد نشان داده است که مرگ و میر بزرگسالان را به شکل قابل توجهی کاهش داده است.
• رژیم DASH می تواند برای پیشگیری از نارسایی مزمن قلبی و مدیریت آن مناسب باشد ، مطالعات نشان داده‌اند که رژیم غذایی منطبق با الگوهای غذایی DASH، میزان بروز نارسایی قلبی در زنان را کاهش می‌دهد و شیوع بستری شدن ناشی از نارسایی قلبی و مرگ در مردان را کاهش می‌دهد این رژیم غذایی در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی به دلیل تاکید بر کاهش سدیم رژیم غذایی و تشویق به دریافت پتاسیم، منیزیم و کلسیم، ترجیح داده می شود.

باتوجه به توضیحاتی که در مورد رژیم غذایی فشارخون بالا داده شد، توجه به داشتن تغذیه مناسب برای فشار خون بالا از اهمیت بالایی برخوردار است، جهت دریافت رژیم فشارخون بالا از طریق لینک زیر با ما در تماس باشید.