بهترین راهکار برای پیشگیری از افزایش وزن نامناسب بارداری

پیشگیری از افزایش وزن نامناسب بارداری چگونه امکان پذیر است؟ یکی از رایج ترین سوالات مادران در دوران بارداری! در این مقاله سعی داریم به این سوال رایج مادران پاسخ دهیم ، کنترل وزن در دوران بارداری یکی از بزرگترین چالش های مادران است ، وزن مادر در این دوران بر رشد و نمو جنین تاثیرات زیادی دارد. وزن گیری نامناسب مادر می تواند اثرات خطرناکی برسلامت جنین داشته باشد در ادامه به توضیح بیشتر در این زمینه می پردازیم.

تاثیرات وزن گیری مناسب مادر بر جنین

وضعیت تغذیه ای مطلوب مادر می تواند با بهبود عملکرد جفت ، کاهش استرس اکسیداتیو و التهاب جفت، همراه باشد و خطر ابتلا به :

• پره اکلامپسی
• دیابت بارداری
• ریسک زایمان زودرس

را کاهش دهد و نتایج بارداری را بهبود بخشد . وضعیت شاخص توده بدنی مادر( BMIمادر)درشروع بارداری ،ترکیب بدن مادر، وضعیت تغذیه ای مادر در گذشته، رژیم غذایی فعلی، ذخایر انرژی بدن مادر و اپی ژنتیک همه در رشد جفت و جنین موثرند. سرعت رشد مغزی کودک به میزان دریافت انرژی مادر دردوران بارداری و شیردهی بستگی دارد در نتیجه وزن گیری مناسب مادر ،دریافت انرژی و موادمغذی کافی مادر در دوران بارداری و شیردهی(لینک مقاله وزن شیردهی) بسیار مهم است، کاهش وزن گیری مناسب مادر یا لاغری مادر با تولد نوزاد نارس و چاقی یا افزایش وزن گیری مادر با افزایش سقط جنین در ارتباط است .

وزن گیری مناسب بارداری برای مادران لاغر

در ابتدا به معرفی  برخی از عوارض پایین بودن وزن مادر( BMI کمتراز 18.5) می پردازیم. وزن پائین مادردر هنگام و حین بارداری و در مراحل شدید تر سوء تغذیه پروتئین_انرژی مادر، می تواند منجر به :

• تولد نوزاد کوچک (SGA) و یا نوزاد نارس
• نوزاد کوتاه قد (کاهش قد نسبت به سن)
• افزایش ریسک ابتلا نوزاد به بیماری های: قلبی عروقی، دیابت نوع 2 و فشارخون

وزن پائین قبل از بارداری و عدم وزن گیری مناسب مادر می تواند ریسک زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس را افزایش دهد. به منظور پیشگیری از تولد نوزاد کوچک توصیه به رعایت موارد زیر می شود.

• اجتناب از مصرف سیگار
• کنترل بیماری های قلبی عروقی و فشارخون
• وزن گیری مناسب

زنان دارای پرخوری و بی اشتهایی عصبی به منظور پیشگیری از افزایش وزن نامناسب بارداری و کاهش وزن در این دوران ، سقط جنین و مشکلات تغذیه ای کودک باید در دوران بارداری کنترل شوند. کنترل وزن در دوران بارداری در زنان مبتلا به PKU (فنیل کتونوری) باید قبل از باروری یا اوایل بارداری انجام شود رژیمی با فنیل آلانین کم و میزان دریافت پروتئین و انرژی کافی باشد. همچنین در دو قلوزایی و چند قلوزایی، آموزش های لازم در خصوص تغذیه مناسب از جمله مصرف انرژی کافی ، مکمل های مولتی مینرال و … باید انجام شود.

توصیه هایی جهت جلوگیری از زایمان زودرس

کودکانی که زودرس یا با رشد محدود متولد می شوند، در آینده احتمال بیشتری برای ابتلا به چاقی ، دیابت نوع 2 و بیماری های قلبی عروقی دارند . عملکرد سیستم ایمنی، توانایی یادگیری، سلامت روان، سرطان و پیری احتمالاً تحت تأثیر وزن کم هنگام تولد( LBW) قرار دارد.علاوه بر داشتن وزن اولیه نرمال و وزن گیری مناسب بارداری که تاحد زیادی از زایمان زودرس جلوگیری می کند رژیم غذایی حاوی مواد غذایی زیر با خطر کمتر زایمان زودرس ارتباط دارد اگرچه تاکنون هیچ رژیم غذایی ایده آلی شناسایی نشده است ، مواد غذایی مانند:·  میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، ماهی، همچنین مصرف پروبیوتیک ها و ترک سیگار نیز بسیار مفید هستنند ،سموم خاص نیز ممکن است خطر نارس بودن را افزایش دهد.شیرین بیان با مهار آنزیم غیر فعال کننده کورتیزول و افزایش آن در خون می تواند بر روی زایمان زودرس موثر باشد .

پیشگیری از افزایش وزن نامناسب بارداری

وزن گیری مناسب بارداری برای مادران چاق

نرخ چاقی در سراسر جهان در دهه های اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است.

زنان چاق در دوران بارداری بیشتر مستعد پیامدهای نامطلوب بارداری هستنند از جمله :

• دیابت بارداری
• اختلالات فشار خون
• بیماری های قلبی_عروقی
• پره اکلامپسیا و…

هستند ،پیامدهای نامطلوب فراتر از مادرباردارچاق است چرا که نوزادان این مادران چاق نیز در معرض افزایش خطر: نارس بودن، مرگ جنین، آسیب در هنگام تولد، مشکلات تنفسی گذرا و اثرات متابولیک (مانند هیپوگلیسمی نوزادی) هستند.

علاوه بر این، چاقی مادران می‌تواند فرزندان آنها را مستعد مشکلات سلامتی در بزرگسالی کند و به طور بالقوه حتی می تواند در نسل های آینده مشکل چاقی و مقاومت به انسولین را ایجاد کند.

اضافه وزن و چاقی نشان دهنده کیفیت خوب تغذیه مادر نیست و در واقع چاقی با سطوح پایین تر:

• ویتامین A
• ویتامین C
• ویتامین D
• ویتامین K
• فولات
• آهن
• سلنیوم

همراه است ،وزن بالای مادر قبل از حاملگی سبب افزایش خطر مرگ جنین دیررس می شود اگرچه می تواند از تولد نوزاد کوچک (SGA) پیشگیری کند ،همچنین چاقی میزان احتمال سقط در سه ماهه اول و احتمال سزارین را افزایش می دهد، زنانی که با BMI بالا وارد بارداری می شونند ریسک بیشتری برای دیابت بارداری دارند. با توجه به اینکه کاهش وزن در بارداری مجاز نیست،جلوگیری از افزایش وزن بارداری یا به عبارتی کنترل وزن در دوران بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است گرسنگی بیش از حد باعث افزایش تولید کتون ها و در نتیجه اثرات منفی بر رشد  و تکامل مغز جنین دارد.

میزان افزایش وزن در بارداری چند قلو باید به میزان توصیه شده باشد ، در این بارداری ها توصیه به داشتن یک رژیم بارداری شامل40 درصد کالری از کربوهیدرات ، 20 درصد از پروتئین و 40 درصد از چربی است،میزان انرژی مورد نیاز هم حدود40-45 کیلوکالری به ازای هر کیلوگرم بدن توصیه می شود البته تنظیم رژیم بارداری حتما باید توسط یک متخصص تغذیه انجام شود و اطلاعات بالا صرفا جهت اگاهی بیشتر شما است . جدول زیر تا حد زیادی میزان مجاز و استاندارد افزایش وزن در دوران بارداری را نشان می دهد.

تاثیر ورزش برکنترل وزن دوران بارداری

  فعالیت بیش از حد همراه با دریافت ناکافی انرژی موجب وزن گیری نامناسب مادر و رشد ناکافی جنین می شود، انرژی مصرفی برای فعالیت فیزیکی متغیرترین بخش از کل انرژی مصرفی است فعالیت فیزیکی انرژی مصرفی را به نسبت وزن شخص افزایش می دهد و در تنظیم وزن مناسب بارداری نقش کمک کننده دارد .همچنین ورزش مزایای دیگری نیز دارد ، ورزش هوازی منظم به همراه رژیم DASH برای مادران مبتلا به پرفشاری خون بارداری که عوارض فشارخون بالا را ندارند توصیه می شود.دانشکده زنان و زایمان آمریکا ، انجام حداقل 30 دقیقه ورزش با شدت متوسط به صورت روزانه و یا در بیش تر روزها را بدون هیچ مانعی توصیه می کند . گرچه شواهد محدودی وجود دارد که نشان می دهد ورزش به اصلاح وزن گیری مناسب حاملگی نیز کمک می کند شواهدی دال بر مضرات آن وجود ندارد و در مطالعات دیده شده که ورزش  با خطر کمتر دیابت بارداری، فشار خون بالا ناشی از بارداری و پره اکلامپسی مرتبط است .

تاثیر ورزش برکنترل وزن دوران بارداری

باتوجه به نکات گفته شده برای وزن گیری مناسب در طول بارداری ،رعایت یک رژیم اصولی به همراه داشتن فعالیت بدنی مناسب تا حد زیادی کمک کننده است و موجب پیشگیری از افزایش وزن نامناسب بارداری می شود و مانع عوارضی مانند تولد نوزاد زود رس یا دیررس می شود. همچنین داشتن یک رژیم مخصوص شما وطبق شرایط شما می تواند نیازهای جنین و مادر را تامین کند و یک بارداری راحت و ایمن را برای شما رقم بزند ، برای دریافت رژیم بارداری مخصوص خودتان از طریق لینک زیر اقدام کنید دبیری دایت با شما و در کنارشماست.